DR. RAJKUMAR LEARNING CENTER

Magazine
DAILY Quiz

ಆರ್ದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಮೋಡಗಳು

ಪರಿಚಯ

  1. ನೀರಿನ ಆವಿಯು ವಾತಾವರಣವನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಅಂಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
  2. ಆರ್ದ್ರತೆಯು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಇರುವ ನೀರಿನ ಆವಿಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
  3. ನೀರನ್ನು ನೀರಿನ ಆವಿಯಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ‘ಆವಿಯಾಗುವಿಕೆ‘ ಪದವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯು ನೀರಿನ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಬದಲು ನೇರವಾಗಿ ಆವಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ‘ಉತ್ಪತನ‘ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
  4. ಪ್ರಸ್ತುತ ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ, ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಒಟ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದು ಶೇಕಡಾ ಮಾತ್ರ ನೀರಾವಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ.
  5. ನೀರಿನ ಆವಿಯ ಪ್ರಮಾಣವು ವಾತಾವರಣದ ಅನಿಲಗಳ ಒಟ್ಟು ಪರಿಮಾಣದ 0 ರಿಂದ 4 ಪ್ರತಿಶತದವರೆಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ.
  6. ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿನ ನೀರಾವಿಯ ಒಟ್ಟು ಪ್ರಮಾಣವು 10 ದಿನಗಳ ಒಟ್ಟು ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ.
  7. ವಾಯುಮಂಡಲದ ತೇವಾಂಶವನ್ನು ಆದ್ರ್ರತಾ ಮಾಪಕ (Hygrometer) ದಿಂದ ಅಳೆಯುವರು. ಇದನ್ನು ಒಣ ಮತ್ತು ತೇವ ಬರುಡೆ ಉಷ್ಣಮಾಪಕ (Wet and dry bulb thermometer) ಎಂದೂ ಸಹ ಕರೆಯುವರು.
Humidity

ಆರ್ದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಉಷ್ಣಾಂಶ:

  1. ಗಾಳಿಯ ಉಷ್ಣತೆ ಮತ್ತು ಅದು ತಡೆಹಿಡಿಯಬಹುದಾದ ನೀರಿನ ಆವಿಯ ಪ್ರಮಾಣಗಳ ನಡುವೆ ನೇರ ಸಂಬಂಧವಿದೆ. ಉಷ್ಣತೆಯ ಹೆಚ್ಚಳದೊಂದಿಗೆ, ತೇವಾಂಶವನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯುವ ಗಾಳಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.
  2. ಗಾಳಿಯ ಉಷ್ಣತೆಯು ಕಡಿಮೆಯಾಗುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಗಾಳಿಯ ತೇವಾಂಶವು ಇಬ್ಬನಿ, ಮಂಜು ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವಕ್ಷೇಪಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ‘ಘನೀಕರಣ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
  3. ವಾತಾವರಣದ ಆರ್ದ್ರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಮೂರು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಬಹುದು ಅವುಗಳೆಂದರೆ
    • ಸಮಗ್ರ ಆರ್ದ್ರತೆ (Absolute Humidity)
    • ಸಾಪೇಕ್ಷ ಆರ್ದ್ರತೆ (Relative Humidity)
    • ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಆರ್ದ್ರತೆ (Specific Humidity)
  4.  

1. ಸಮಗ್ರ ಆರ್ದ್ರತೆ (Absolute Humidity)

  1. ವಾಯುವು ಹೊಂದಿರುವ ವಾಸ್ತವ ನೀರಾವಿಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ‘ಸಮಗ್ರ ಆದ್ರ್ರತೆ’ ಎಂದು ಕರೆಯುವರು. ಅಂದರೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದ ವಾಯುವಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ನೀರಾವಿಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ತಿಳಿದು ಅದನ್ನು ಸಮಗ್ರ ಆದ್ರ್ರತೆಯೆಂದು ಹೇಳುವರು.
  2. ನೀರಾವಿಯ ತೂಕವು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ. ಇದರಿಂದ ಒಂದು ಘನ ಅಡಿ ವಾಯು ನೀರಾವಿಯನ್ನು ಗ್ರೇನು (Grain) ಗಳಲ್ಲಿಯೂ, ಒಂದು ಘನ ಮೀಟರ್‌ನಲ್ಲಿಯ ವಾಯುವಿನ ನೀರಾವಿಯನ್ನು ಗ್ರಾಂ (Gram) ಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸೂಚಿಸಲಾಗುವುದು.
  3. ಭೂಮೇಲ್ಮನ ಜಲರಾಶಿಗಳು ವಾಯುಮಂಡಲದ ತೇವಾಂಶಕ್ಕೆ ಮೂಲ ಕಾರಣವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಭೂಮಿಗೆ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿ ಸಮಗ್ರ ಆದ್ರ್ರತೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದು ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಹೋದಂತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದು.
  4. ಇದೇ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣಾಂಶವು ಪರಮಾವಧಿ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಮಗ್ರ ಆದ್ರ್ರತೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದು, ಧ್ರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋದಂತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದು. ಅಲ್ಲದೆ ಸಮಭಾಜಕ ವೃತ್ತದಲ್ಲಿ ನೀರಾವಿಯು ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರದವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದ್ದು ಧ್ರುವ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಕಡೆಗೆ ಹೋದಂತ ಅದು ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ವಾಯುಮಂಡಲದ ಎತ್ತರವು ಇಳಿಮುಖವಾಗುವುದು.
  5. ಮರುಭೂಮಿಗಳಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣಾಂಶವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದರೂ ಆವಿಯಾಗುವಿಕೆಗೆ ಬೇಕಾದ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳು ವಿರಳವಾದುದರಿಂದ ಸಮಗ್ರ ಆದ್ರ್ರತೆಯು ಬಹು ಕಡಿಮೆಯಿರುವುದು. ಇದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಜಲಾರಾಶಿಗಳ ಮೇಲೆ ಇದು ಅತ್ಯಧಿಕವಾಗಿರುವುದು.

2. ಸಾಪೇಕ್ಷ ಆರ್ದ್ರತೆ (Relative Humidity)

  1. ಇದು ವಾಯುಮಂಡಲವು ಹೊಂದಿರುವ ಆದ್ರ್ರತೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಎರಡನೆಯ ವಿಧಾನವಾಗಿರುವುದು.
  2. ಇದನ್ನು ಪ್ರಮಾಣ ಹಾಗೂ ಶೇಕಡಾವಾರು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವರು.
  3. ವಾಯುವು ಹೊಂದಿರುವ ಸಮಗ್ರ ಆದ್ರ್ರತೆ ಹಾಗೂ ಅದೇ ಉಷ್ಣಾಂಶದಲ್ಲಿ ಆ ವಾಯುವು ಹೊಂದಬಹುದಾದ ಪರಮಾವಧಿ ಆದ್ರ್ರತೆಗಳ ಅನುಪಾತವೇ ‘ಸಾಪೇಕ್ಷ ಆದ್ರ್ರತೆ’ (Relative Humidity) ಯಾಗಿರುವುದು.
  4. ಸಾಪೇಕ್ಷ ಆದ್ರ್ರತೆಯ ಪರಮಾವಧಿಯು ಶೇ. 100 ಆಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನೇ ‘ಸಂಪೂರಿತ ವಾಯು‘ (Saturated air) ಎಂದು ಕರೆಯುವರು.
  5. ವಾಯುವಿನ ಉಷ್ಣಾಂಶ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರ ಆದ್ರ್ರತೆಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬದಲಾವಣೆ ಹೊಂದುತ್ತಿರುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ ಸಾಪೇಕ್ಷ ಆದ್ರ್ರತೆಯೂ ಸಹ ಬದಲಾವಣೆ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವುದು.
Relative Humidity

3. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆದ್ರ್ರತೆ (Specific Humidity)

  1. ಒಂದು ಕಿ.ಗ್ರಾಂ. ತೂಕದ ಗಾಳಿಯು ಹೊಂದಿರುವ ತೇವಾಂಶವನ್ನು ಗ್ರಾಂ ಗಳಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸುವುದನ್ನು ‘ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆದ್ರ್ರತೆ’ ಎಂದು ಕರೆಯುವರು.
  2. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆದ್ರ್ರತೆ ಆರ್ಟಿಕ್ ವಲಯದ ಶೀತ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ2 ಗ್ರಾಮ ಕಿ.ಗ್ರಾಂ.ನಷ್ಟು, ಕನಿಷ್ಟವಾಗಿದ್ದು ಉಷ್ಣಾಂಶ ವಲಯದ ಆದ್ರ್ರ ವಾಯುಗುಣ ವಲಯದಲ್ಲಿ 18.0 ಗ್ರಾಂ. ಕಿ.ಗ್ರಾಂ. ನಷ್ಟು ಗರಿಷ್ಟ ಪ್ರಮಾಣದವರೆಗೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಿಂದ ಕೂಡಿರುವುದು.
  3. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆದ್ರ್ರತೆಯು ಒಂದು ಪ್ರದೇಶದ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವ ಜಲಸಂಪತ್ತಿನ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವುದರಿಂದ ಇದರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದುದು.
  4. ಈ ಮೊದಲೇ ವಿವರಿಸಿದಂತೆ ವಾಯುವಿನ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆದ್ರ್ರತೆಯು ಹಲವಾರು ಅಂಶಗಳಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸಲ್ಪಡುವುದು. ಇದರಿಂದಾಗಿಯೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆದ್ರ್ರತೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಹೊಂದುವುದಲ್ಲದೆ, ಇದು ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು.
  • ಸಮಾನ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರಿನ ಆವಿಯ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಸೇರುವ ರೇಖೆಯನ್ನು ‘ಐಸೋಹೈಗ್ರಿಕ್‘ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
  • ವಾತಾವರಣದ ಆರ್ದ್ರತೆಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ‘ಹೈಗ್ರೋಮೀಟರ್‘ ಎಂಬ ಉಪಕರಣದಿಂದ ಅಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
Hygrometer

2. ಮೋಡಗಳು (Clouds)

  1. ಮೋಡಗಳು ನೀರಿನ ಹನಿಗಳು ಅಥವಾ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿರುವ ಧೂಳಿನ ಕಣಗಳ ಸುತ್ತಲೂ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಸಣ್ಣ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ ಸ್ಫಟಿಕಗಳಾಗಿವೆ.
  2. ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಅಮಾನತುಗೊಂಡಿರುವ ನೀರಿನ ಹನಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಐಸ್ ಹರಳುಗಳು ಗಾಳಿಯ ಸಣ್ಣದೊಂದು ಚಲನೆಯಿಂದ ತೊಂದರೆಗೊಳಗಾಗಬಹುದು.
  3. ಅವು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಪರಿಮಾಣವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ಬರಿಗಣ್ಣಿಗೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ.
  4. ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಮಳೆಯು ಮೋಡಗಳಿಂದ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.
  5. ಸೌರ ವರ್ಣಪಟಲದ ಗೋಚರ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ವಸ್ತುಗಳಂತೆ ಹವಾಮಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅವು ವಿಭಿನ್ನ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳು ಬೆಳಕನ್ನು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ಗ್ರಹದ ತಂಪಾಗಿಸುವಿಕೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
  6. ಗಾಳಿಯು ಸ್ಯಾಚುರೇಟೆಡ್ ಆಗಿರುವಾಗ ಅಥವಾ ನೀರಿನ ಆವಿಯಿಂದ ತುಂಬಿದಾಗ ಮೋಡಗಳು ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಬೆಚ್ಚಗಿನ ಗಾಳಿಯು ತಂಪಾದ ಗಾಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೀರಿನ ಆವಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.
  7. ಮೋಡಗಳು ಎತ್ತರ, ಆಕಾರ, ಬಣ್ಣ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ.
  8. ಇವುಗಳು ನೆಲದ ಮಟ್ಟದಿಂದ 13 ಕಿಮೀ ವರೆಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿದ ಕೆಲವು ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರದಿಂದ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
  9. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೋಡಗಳ ರೂಪಗಳು ಟ್ರೋಪೋಸ್ಪಿಯರ್‌ಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿವೆ.

ಮೋಡಗಳ ವಿಧಗಳು (Types of Clouds):

1803 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ಲ್ಯೂಕ್ ಹೊವಾರ್ಡ್ ತನ್ನ ‘ಆನ್ ಮಾಡಿಫಿಕೇಷನ್‌ ಆಫ್ ಕ್ಲೌಡ್ಸ್’ ಎಂಬ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ರೀತಿಯ ಮೋಡಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ,
    1. ಹಿಮಕಣ ಮೋಡ
    2. ರಾಶಿ ಮೋಡ
    3. ಪದರು ಮೋಡ
    4. ವೃಷ್ಟಿ ಮೋಡ

1. ಹಿಮಕಣ ಮೋಡ (Cirrus Clouds)

ಹಿಮಕಣ ಮೋಡಗಳು 8,000 – 12,000m ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಅವು ತೆಳ್ಳಗಿನ ಮತ್ತು ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ಮೋಡಗಳಾಗಿದ್ದು ಗರಿಗಳ ನೋಟವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಅವು ಯಾವಾಗಲೂ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ.
Cirrus clouds

2. ರಾಶಿ ಮೋಡ (Cumulus Clouds)

ರಾಶಿ ಮೋಡಗಳು ಹತ್ತಿ ಉಣ್ಣೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ. ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 4,000 – 7,000 ಮೀ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅವು ಪ್ಯಾಚ್‌ ಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಅವು ಸಮತಟ್ಟಾದ ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
cumulus clouds

3. ಪದರು ಮೋಡ (Stratus Clouds)

ಅದರ ಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ, ಇವುಗಳು ಆಕಾಶದ ದೊಡ್ಡ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಿರುವ ಪದರದ ರೀತಿಯ ಮೋಡಗಳಾಗಿವೆ. ಈ ಮೋಡಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶಾಖದ ನಷ್ಟದಿಂದ ಅಥವಾ ವಿವಿಧ ತಾಪಮಾನಗಳೊಂದಿಗೆ ಗಾಳಿಯ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳ ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
Stratus cloud

4. ವೃಷ್ಟಿ ಮೋಡ (Nimbus Clouds)

ವೃಷ್ಟಿ ಮೋಡಗಳು ಕಪ್ಪು ಅಥವಾ ಗಾಢ ಬೂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಅವು ಮಧ್ಯಮ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಗೆ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಇವು ಅತ್ಯಂತ ದಟ್ಟವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳಿಗೆ ಅಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ, ಮೋಡಗಳು ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅವು ನೆಲವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ. ವೃಷ್ಟಿ ಮೋಡಗಳು ದಪ್ಪ ಆವಿಯ ಆಕಾರವಿಲ್ಲದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳಾಗಿವೆ.
Nimbus

ವಿಶ್ವ ಹವಾಮಾನ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಗುಂಪುಗಳು ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಮುಖ್ಯ ವಿಧದ ಮೋಡಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ವಿವರವಾದ ಇಂಟರ್ನ್ಯಾಷನಲ್ ಅಟ್ಲಾಸ್ ಆಫ್ ಕ್ಲೌಡ್ಸ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದೆ.

Type of clouds

5. ಉನ್ನತ ಮೋಡಗಳು (High Clouds)

  1. ಅವು 6000 ಮೀಟರ್ ಅಥವಾ 20,000 ಅಡಿಗಳ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
  2. ಅವುಗಳನ್ನು ಸಿರಸ್ ಮೋಡಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಸಿರಸ್‌ ಎಂದರೆ ಗುಂಗುರು (Curly) ಎಂದರ್ಥ.
  3. ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತೆಳ್ಳಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಮಂಜುಗಡ್ಡೆಯಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ.
  4. ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನ್ಯಾಯಯುತ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ ಆದ್ದರಿಂದ ಮಳೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.

ಉನ್ನತ ಮೋಡಗಳ ವಿಧಗಳು

1. ಹಿಮಕಣ ಮೋಡ (Cirrus)

  1. ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತೆಳ್ಳಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ಎಳೆಗಳಂತಹ ಸಿರಸ್ ಮೋಡಗಳಾಗಿವೆ.
  2. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 20,000 ಅಡಿ (6,000 ಮೀಟರ್) ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳು ಸೂಪರ್ ಕೂಲ್ಡ್ ನೀರಿನ ಹನಿಗಳ ಘನೀಕರಣದಿಂದ ಹುಟ್ಟುವ ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ ಸ್ಫಟಿಕಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
  3. ಇವುಗಳನ್ನು Ci ಸಂಕೇತಾಕ್ಷರದಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  4. ಸೂರ್ಯೋದಯ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯಾಸ್ತದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಇವು ವರ್ಣರಂಜಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ.
  5. ಹಗಲಿನ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಗರಿಗಳಂತೆ ಕಂಡುಬರುವುದರಿಂದ ಇವುಗಳನ್ನು ʼಕ್ಯಾಪಿಲ್ಲೇಟಸ್‌ʼ ಮೋಡ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

2. ಹಿಮಕಣ ಪದರ ಮೋಡ (Cirrostratus)

  1. ಇವು ತುಂಬಾ ತೆಳುವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಏಕರೂಪದ ಪದರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ ಸ್ಫಟಿಕಗಳಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತವೆ.
  2. ಇವುಗಳನ್ನು Cs ಸಂಕೇತಾಕ್ಷರದಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  3. ಈ ಮೋಡಗಳು ಬಹು ತೆಳುವಾಗಿದ್ದು ಆಕಾಶವು ಹಾಲು ಬಿಳುಪಿನಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
  4. ಈ ಮೋಡಗಳನ್ನು ಹಾಯ್ದು ಬರುವಾಗ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ವಕ್ರೀಭವಿಸುವುದರಿಂದ ʼತೇಜೋಮಂಡಲʼ (Halo) ಗಳು ನಿರ್ಮಿತವಾಗುತ್ತವೆ.
  5. ಹಿಮಕಣ ಮೋಡಗಳು ಅಲೆ ಅಲೆಯಂತೆ ಕಮನಾಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಬಾಗಿದ್ದರೆ ಅವು ಬಿರುಗಾಳಿಗೆ ಮುನ್ಸೂಚನೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ.

3. ಹಿಮಕಣ ರಾಶಿ ಮೋಡ (Cirrocumulus)

  1. ಇವು ಸಣ್ಣ ದುಂಡಗಿನ ಪಫ್ಸ್-ಆಕಾರದ ಮೋಡಗಳಾಗಿವೆ, ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಉದ್ದವಾದ ಸಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಿಳಿಯಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬೂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
  2. ಇವುಗಳನ್ನು Cc ಸಂಕೇತಾಕ್ಷರದಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  3. ಈ ಮೋಡಗಳ ನಡುವೆ ಆಕಾಶ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
  4. ಈ ಮೋಡದ ರಚನೆಯು ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತಂಡ ತಂಡವಾಗಿ ದಡಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮ್ಯಾಕರಲ್‌ ಮೀನಿನಂತೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಗುಂಪಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇವುಗಳನ್ನು ʼಮ್ಯಾಕರಲ್‌ ಮೋಡʼ ಗಳೆಂದು ಕೆರಯುತ್ತಾರೆ.

6. ಮಧ್ಯಮ ಮೋಡಗಳು (Middle Clouds)

  1. ಇವು 6,500 ಅಡಿಗಳಿಂದ 18000 ಅಡಿಗಳವರೆಗೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.
  2. ಇವುಗಳನ್ನು “ಆಲ್ಟೊ” ಮೋಡಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
  3. ಇವುಗಳು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿರುವ ಚಂಡಮಾರುತವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.
  4. ಅವರು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿರ್ ಗ ವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ.
ವಿರ್ ಗ:
ಮೋಡದ ಕೆಳಗೆ ಮಳೆ ಬೀಳುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದ್ದರೂ, ಕೆಲವು ವೇಳೆ ಮಳೆಯ ಹನಿಗಳು ಭೂಮಿಯನ್ನು ತಲುಪುವುದಿಲ್ಲ. ಬೀಳುವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿಯೇ ಈ ಹನಿಗಳು ಆವಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಇದನ್ನು ವಿರ್‌ ಗ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

ಮಧ್ಯಮ ಮೋಡಗಳ ವಿಧಗಳು:

1. ಉನ್ನತ ಪದರ ಮೋಡ (Altostratus)

  1. ಈ ಮೋಡಗಳು ನಿರಂತರ ಹಾಳೆಗಳು ಅಥವಾ ಮುಸುಕುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ, ಬೂದು ಅಥವಾ ನೀಲಿ-ಬೂದು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ.
  2. ಇವು ಮಂಜುಗಡ್ಡೆ ಸ್ಫಟಿಕಗಳು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಹನಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.
  3. ಇವುಗಳನ್ನು As ಸಂಕೇತಾಕ್ಷರದಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  4. ಅದರ ತೆಳುವಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಸೂರ್ಯನು ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಸುತ್ತಿನ, ಮಂದವಾದ ಡಿಸ್ಕ್ನಂತೆ ಗೋಚರಿ.
  5. ನಿರಂತರ ಮಳೆ ಅಥವಾ ಹಿಮದೊಂದಿಗೆ ಚಂಡಮಾರುತಗಳ ಮುಂದೆ ಈ ಮೋಡಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

2. ಉನ್ನತ ರಾಶಿ ಮೋಡ (Altocumulus)

  1. ಅವು ಬೂದುಬಣ್ಣದ ತೆಳುವಾದ ಮೋಡಗಳಾಗಿದ್ದು, ಗೋಳಾಕಾರದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳು ಅಥವಾ ಪದರಗಳು ಅಥವಾ ತೇಪೆಗಳ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
  2. ಇವುಗಳ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಂಶಗಳು ಹಿಮಕಣರಾಶಿ ಮೋಡಗಳಿಗಿಂತ ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಗಾಢವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪದರ ರಾಶಿ ಮೋಡಗಳಿಗಿಂತ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತವೆ.
  3. ಇವುಗಳನ್ನು Ac ಸಂಕೇತಾಕ್ಷರದಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

7. ಕೆಳ ಮಟ್ಟದ ಮೋಡಗಳು (Low Clouds)

  1. ಅವು 6,500 ಅಡಿಗಳ ಕೆಳಗೆ ಇವೆ, ಅಂದರೆ ಮೇಲ್ಮೈಯಿಂದ 2,000 ಮೀಟರ್‌ಗಳವರೆಗೆ.
  2. ಕೆಳ ಮಟ್ಟದ ಮೋಡಗಳನ್ನು ಸ್ಟ್ರಾಟಸ್ ಮೋಡಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
  3. ಅವು ದಟ್ಟವಾಗಿ, ಗಾಢವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮಳೆಯಿಂದ (ಅಥವಾ ಹಿಮದಿಂದ) ಕಾಣಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ನೀಲಿ ಆಕಾಶದೊಂದಿಗೆ ಛೇದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಹತ್ತಿಯ ಬಿಳಿ ಕ್ಲಂಪ್‌ಗಳಾಗಿರಬಹುದು.

ಕೆಳ ಮಟ್ಟದ ಮೋಡಗಳ ವಿಧಗಳು:

1. ಪದರ ರಾಶಿ ಮೋಡ (Strato Cumulus)

  1. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ದುಂಡಾದ ಅಥವಾ ಗೋಳಾಕಾರದ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯಲ್ಲಿ ಗುಂಪುಗಳಾಗಿ, ಸಾಲಾಗಿ ಅಥವಾ ಅಲೆಗಳಕಾರಾದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
  2. ಇವುಗಳನ್ನು Sc ಸಂಕೇತಾಕ್ಷರದಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

2. ಪದರ ಮೋಡ (Stratus)

  1. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಬೂದು ಕಂಬಳಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ತೂಗಾಡುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ಅದು ಮಂಜನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ, ಏಕರೂಪದ ಪದರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಂದವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತದೆ.
  2. ಈ ಮೋಡಗಳು ಬೆಚ್ಚಗಿದ್ದರೆ ಮಳೆ ಮತ್ತು ಶೀತವಾಗಿದ್ದರೆ ಅದು ಹಿಮಪಾತವಾಗುತ್ತದೆ.
  3. ಇವುಗಳನ್ನು St ಸಂಕೇತಾಕ್ಷರದಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

3. ವೃಷ್ಟಿ ಪದರ ಮೋಡ (Nimbostratus)

  1. ಇವುಗಳನ್ನು ‘ಮಳೆ ಮೋಡಗಳು’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಗಾಢ, ದಪ್ಪ ಮತ್ತು ಬೆಳಕಿನಿಂದ ಮಧ್ಯಮ ಬೀಳುವ ಮಳೆಯೊಂದಿಗೆ ಇರುತ್ತವೆ.
  2. ಇವುಗಳನ್ನು Ns ಸಂಕೇತಾಕ್ಷರದಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

8. ಊರ್ಧ್ವಮುಖ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೋಡಗಳು (Great Vertical Extent Clouds)

  1. ಅವು ಅತ್ಯಂತ ನಾಟಕೀಯ ರೀತಿಯ ಮೋಡಗಳಾಗಿವೆ.
  2. ಊರ್ಧ್ವಮುಖ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೋಡಗಳನ್ನು ಸ್ಟಾರ್ಮ್ ಕ್ಲೌಡ್ಸ್ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
  3. ಅವು ನಾಟಕೀಯ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಏರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಖಂಡಾಂತರ ಜೆಟ್‌ಲೈನ್ ವಿಮಾನಗಳ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರುತ್ತವೆ.

ಊರ್ಧ್ವಮುಖ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೋಡಗಳ ವಿಧಗಳು:

1. ರಾಶಿ ಮೋಡ (Cumulus)

  1. ಅವು ಸಂವಹನ ಮೋಡಗಳು, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತೇಲುವ ಹತ್ತಿಯ ತುಂಡುಗಳಂತೆ ಕಾಣುತ್ತವೆ.
  2. ಪ್ರತಿ ಮೋಡದ ತಳವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಮತಟ್ಟಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನೆಲದಿಂದ ಕೇವಲ 1000 ಮೀಟರ್ (3300 ಅಡಿ) ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರಬಹುದು.
  3. ಮೋಡದ ಮೇಲ್ಭಾಗವು ದುಂಡಾದ ಗೋಪುರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
  4. ಇವುಗಳನ್ನು Cu ಸಂಕೇತಾಕ್ಷರದಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

2. ರಾಶಿ ವೃಷ್ಟಿ ಮೋಡಗಳು (Cumulonimbus)

  1. ಅವು ದಟ್ಟವಾದ ಎತ್ತರದ ಲಂಬವಾದ ಮೋಡಗಳಾಗಿವೆ, ಇದು ‘ಹೂ ಕೋಸಿನ ಆಕಾರ’ವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
  2. ಇದು ಗುಡುಗು ಮತ್ತು ವಾತಾವರಣದ ಅಸ್ಥಿರತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ.
  3. ಇದು ಶಕ್ತಿಯುತವಾದ ಮೇಲ್ಮುಖವಾದ ಗಾಳಿಯ ಪ್ರವಾಹಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ನೀರಿನ ಆವಿಯಿಂದ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
  4. ಇವುಗಳನ್ನು Cb ಸಂಕೇತಾಕ್ಷರದಿಂದ ಸೂಚಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
  • Dr. Rajkumar Learning Center is a premier coaching center in Bengaluru renowned for its dedicated approach to preparing students for PSI / GROUP C / SSC / RRB & BANKING Exams. With a passionate team of educators, we provide top-tier coaching services tailored to meet the unique needs of each student, ensuring their success in competitive examinations.
  • Contact Us

Copyright © 2024 Dr. Rajkumar Learning Center | All Rights Reserved